Jak wygląda rehabilitacja (rekonwalescencja) po udarze?

Udar mózgu jest spowodowany niedokrwieniem tego organu, stanowiąc tym samym o bezpośrednim zagrożeniu życia osoby, która go doznała. W konsekwencji poszczególne partie mózgu, nie otrzymując odpowiedniej ilości tlenu i substancji odżywczych, obumierają i mogą pozbawić pacjenta niektórych umiejętności, w tym tych uznawanych za fundamentalne, jak mowa, chód czy przełykanie. Jeśli konsekwencje niedotlenienia mózgu są tak poważne, to kiedy należy rozpocząć rehabilitację po udarze?

Rekonwalescencja po udarze – najważniejszy jest szybki start

Udar mózgu jest nie tylko powodem śmierci 5 milionów ludzi w ciągu roku, ale również jedną z najczęstszych przyczyn wielopłaszczyznowej niesprawności u osób dorosłych. Największy odsetek przypadków dotyczy dorosłych po 60. roku życia, ale statystyki pokazują, że wiek ten w ostatnich latach znacznie się obniżył.

Im poważniejszy jest stan pacjenta, tym ważniejsze jest jak najwcześniejsze wprowadzenie rekonwalescencji po udarze. Dobrze zorganizowana terapia powinna obejmować trzy następujące po sobie etapy, mające początek w szpitalu już pierwszego dnia po udarze, kontynuowane następnie w domu lub w specjalnych klinikach, posiadających odpowiedni, nowoczesny sprzęt i specjalistów. W takich miejscach program pracy z pacjentem jest zawsze opracowywany indywidualnie.

Pierwsze działania powinny być podjęte już podczas pobytu pacjenta na oddziale – od pierwszego dnia. To bardzo istotne, ponieważ w ten sposób nie tylko zmniejsza się odsetek ofiar śmiertelnych udaru, ale również szanse powrotu do normalnego funkcjonowania takiej osoby są znacznie większe.

Dalsze etapy rekonwalescencji po udarze

Po opuszczeniu szpitala ważne jest kontynuowanie zaleceń wydanych podczas pobytu w nim oraz poszerzanie zakresu ćwiczeń o kolejne przywracane umiejętności. Rekonwalescencję po udarze można wykonywać samodzielnie w domu, wykorzystując do tego pomoc specjalistów na miejscu, pod adresem zamieszkania. Jeszcze jedną opcją jest wybranie stacjonarnej kliniki, w której pacjent kontynuuje rozpoczęty proces rekonwalescencji pod okiem fachowców, którzy ustalają program działania zgodnie z potrzebami pacjenta i którzy na bieżąco go korygują wraz z pojawiającymi się postępami.

Praca z pacjentem może obejmować takie kwestie jak zajęcia z logopedą, ćwiczenia poprawiające samodzielne funkcjonowanie – uwzględniające poprawę chodu, połykania pokarmów, ubieranie się, mycie czy załatwiania potrzeb fizjologicznych. Czas trwania nawet najbardziej profesjonalnie potraktowanej rekonwalescencji po udarze jest bardzo różny i zależy jedynie od samego pacjenta, jego chęci powrotu do zdrowia i woli walki o dalsze życie i jego jakość. W najtrudniejszych przypadkach może to potrwać nawet do kilku lat.

Ostatnim etapem jest zawsze etap adaptacji, kiedy pacjent powoli wraca do swojego normalnego, codziennego środowiska, starając się korzystać z nabytych na nowo umiejętności, nauczonych z pomocą specjalistów.

Co jest ważne w rekonwalescencji po udarze?

W każdym przypadku rekonwalescencja po udarze powinna w centrum uwagi umieścić samego pacjenta, dopasowując do jego aktualnego stanu program i zakres działań. Jeszcze ważniejsze jest zadbanie, aby rehabilitacja rozpoczęła się jak najszybciej oraz była kontynuowana w prawidłowy sposób i do tego regularnie w czasie, kiedy chory opuszcza szpital. Jedynie to pozwoli zapobiegnąć znacznie trudniejszym problemom, niż brak samodzielności. Zdarza się, że pacjenci, którzy zrezygnowali z rekonwalescencji po udarze, popadają w depresję.

Często popełnianym błędem jest właśnie zaniechanie pracy nad sobą i brakami funkcjonalnymi, które pojawiły się na skutek udaru lub rozpoczęcie tej pracy zbyt późno. Efektem zaniedbania są często nieodwracalne zmiany lub znacznie większa trudność w powrocie do stanu sprzed choroby. Dość powszechnie popełnianym błędem jest również korzystanie z pomocy osób nieposiadających odpowiednich kwalifikacji i doświadczenia w pracy z podobnymi przypadkami, co może być szczególnie niebezpieczne, jeśli chodzi o neurologiczną rekonwalescencję po udarze.